Đòn giáng mới của ông Biden

Kể từ khi lên nắm quyền, ông Biden giữ nguyên tất cả các mức thuế quan mà chính quyền của ông Trump đã áp lên hàng hóa Trung Quốc và mới đây lại giáng thêm một đòn thuế mới.

Hôm 14/5, Tổng thống Biden thông báo áp mới và tăng thuế với hàng loạt sản phẩm từ Trung Quốc. Trong đó, thuế với xe điện sẽ tăng lên 102,5% trong năm nay, từ mức 27,5%. Thuế với pin lithium-ion (loại dành cho ôtô điện) cũng tăng hơn 3 lần, lên 25%.

Chính sách này của ông Biden nhằm mục đích loại một số hàng nhập khẩu của Trung Quốc ra khỏi nền kinh tế Mỹ và bảo vệ hoạt động sản xuất chất bán dẫn trong nước, công nghệ năng lượng xanh và các ngành công nghiệp được ưa chuộng khác.

Theo các chuyên gia, dù ông Biden hay ông Trump thắng cử vào tháng 11 thì chủ nghĩa bảo hộ sẽ ngày càng xuất hiện trong chính sách thương mại của Mỹ.

Giống như hầu hết các đối thủ chính trị, ông Biden và ông Trump có những lý do và chiến lược khác nhau để ứng phó với Trung Quốc. Mục tiêu quan trọng nhất trong mức thuế mới của ông Biden là xe điện sản xuất tại Trung Quốc. Theo mức thuế mới, nếu một chiếc xe điện do Trung Quốc sản xuất với giá cơ bản 12.000 USD thì khi nhập khẩu vào Mỹ sẽ có giá 24.000 USD, tăng từ mức 15.000 USD trước đây.

Hiện tại hầu như không có xe điện do Trung Quốc sản xuất được bán ở Mỹ và kế hoạch của ông Biden là tiếp tục duy trì việc này.

Lỗ hổng từ các đòn trừng phạt

Nhưng có một lỗ hổng khổng lồ mà những thương nhân trong ngành sản xuất ô tô Mỹ đều nhận thức đầy đủ và khá lo lắng.

Các mức thuế mới của ông Biden, giống như tất cả các mức thuế của ông Trump, chỉ áp dụng cho các sản phẩm được vận chuyển đến Mỹ từ Trung Quốc. Chúng không áp dụng cho các sản phẩm do các công ty Trung Quốc sản xuất ở bất kỳ quốc gia nào khác hoặc các sản phẩm được sản xuất tại Trung Quốc và vận chuyển đến Mỹ thông qua các quốc gia bên thứ ba để né đòn thuế quan.

Mỹ quyết tâm ngăn chặn sự xâm nhập của xe điện Trung Quốc.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã thiết lập hoạt động tại Mexico và công bố kế hoạch thâm nhập thị trường Mỹ. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cũng có thể mở cửa hàng ở Canada.

Cả hai quốc gia đều tham gia một hiệp định thương mại tự do với Mỹ, cho phép họ nhập khẩu sản phẩm vào Mỹ mà không có rào cản thuế quan hoặc mức thuế rất thấp. Và cả 2 nhà lãnh đạo của Mỹ đều chưa vạch ra một giải pháp rõ ràng cho vấn đề này.

“Thông báo thuế quan của ông Biden chỉ là bước đầu tiên. Việc đánh thuế xe điện do Trung Quốc sản xuất có nguồn gốc từ Trung Quốc là một chuyện. Việc đánh thuế xe điện do các nhà sản xuất Trung Quốc sản xuất ở các nước thứ ba như Mexico, Canada, các quốc gia EU và các nước thứ ba khác lại là một chuyện khác”, công ty nghiên cứu Capital Alpha Partners giải thích trong một phân tích ngày 14/5.

Ông Trump cho biết vào tháng 3 rằng nếu đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, ông sẽ áp thuế 100% đối với ô tô Trung Quốc sản xuất tại Mexico. Kế hoạch thuế quan của ông Biden đã thúc đẩy ông Trump tăng mức thuế lên 200%.

Nhưng vẫn chưa rõ liệu tổng thống Mỹ có thể chọn ra các sản phẩm để áp thuế nếu chúng đến từ một đối tác thương mại tự do hay không, đặc biệt nếu những sản phẩm đó tuân thủ các quy tắc nội địa như quy định trong hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada .

Tại một cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 14/5, một phóng viên đã hỏi Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai rằng chính quyền dự định làm gì đối với xe Trung Quốc sản xuất tại Mexico. Bà Tai đã trả lời rằng “Mời bạn tiếp tục dõi theo các động thái của chúng tôi”.

Capital Alpha cho rằng Quốc hội sẽ phải thông qua các luật mới trao thêm quyền cho cơ quan hành pháp để ngăn chặn hoặc đánh thuế nặng vào hàng nhập khẩu trong một hiệp định thương mại nếu chúng liên quan đến một đối thủ cạnh tranh kinh tế như Trung Quốc.

“Chúng tôi không nghĩ Quốc hội sẵn sàng trả lời câu hỏi vào thời điểm này”, công ty nghiên cứu cho biết trong báo cáo ngày 14/5.

Cũng hoàn toàn có khả năng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể sản xuất ô tô ở Trung Quốc và Mexico trong khi tuân thủ tất cả các quy tắc của hiệp định thương mại và vẫn bán chúng ở thị trường Mỹ với giá thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh.

Dự kiến cả ông Biden và ông Trump sẽ tiếp tục chỉ trích những nỗ lực của Trung Quốc nhằm giành lấy thị phần của Mỹ và thay thế các nhà sản xuất Mỹ và cả hai đều thuyết phục cử tri rằng mình cứng rắn với Trung Quốc hơn so với người kia.

Nhưng cả hai ứng cử viên trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ phải đối mặt với thách thức liên tục trong việc bảo vệ các nhà sản xuất Mỹ và công nhân của họ.