Tại vùng đông bắc Ukraine, binh sĩ nước này đang có tinh thần chiến đấu cao. Lực lượng Ukraine tại đây đang phản công, trong vòng 2 tuần qua, họ đã đẩy lùi lính Nga ra xa khỏi Kharkiv, chấm dứt gần 3 tháng thành phố lớn thứ hai của Ukraine hứng chịu pháo kích không ngừng.

Trong những cuộc trò chuyện về những chuyển biến tích cực trên chiến trường, các binh sĩ Ukraine nói về việc một số đơn vị đã tiến đến sát biên giới Nga.

Nhưng, viễn cảnh đẩy lùi hoàn toàn quân Nga khỏi vùng đông bắc Ukraine vẫn còn quá sớm. Bởi lúc này một số đơn vị Nga ở phía bắc Kharkiv đã củng cố vị trí phòng thủ và tái bố trí lực lượng, cuộc phản công của Ukraine vì thế sẽ khó khăn hơn nhiều, theo New York Times.

Cuộc sống trở lại

Dù đã rút khỏi ngoại ô Kharkiv, lực lượng Nga vẫn ở đủ gần để bắn phá thành phố. Các cuộc đụng độ ác liệt vẫn tiếp diễn tại những ngôi làng ở phía đông Kharkiv.

"Chúng tôi rất sợ có ngày họ (quân đội Nga) quay trở lại. Cầu chúa che chở không để điều đó xảy ra", bà Olha, một nông dân 66 tuổi sống ở làng Vilkhivka, phía đông Kharkiv, nói.

Những ngày gần đây, quân đội hai nước nã pháo qua lại một con đồi chạy dọc theo hướng bắc - đông của thành phố Kharkiv. Hôm 19/5, khói đen bốc lên ở một loạt các vị trí trong vùng lãnh thổ Nga đang chiếm đóng.

Không có gì ngạc nhiên khi quân đội Ukraine tràn đầy tự tin rằng cuối cùng họ sẽ có thể giải phòng toàn bộ quê hương mình.

"Họ (lính Nga) sẽ mất dần động lực chiến đấu. Các chàng trai của chúng tôi ở đây không cảm thấy mệt mỏi, họ thì ngược lại", Vitaliy Chorny, thành viên một lữ đoàn tình nguyện làm nhiệm vụ phát hiện mục tiêu, chỉ điểm cho pháo binh Ukraine, nói.

Tháp pháo một xe tăng Nga bị phá hủy ở ngoại ô Kharkiv. Ảnh: New York Times.

Nhưng binh sĩ Ukraine cũng thừa nhận họ đang vấp phải kháng cự mạnh mẽ của các đơn vị Nga còn sót lại. Phía Nga đã củng cố các vị trí phòng thù ngay trên đất Ukraine.

"Có cả một thành phố dưới lòng đất ở đó. Họ đào hào, xây công sự, mọi thứ hoạt động ngầm. Chúng tôi từng thử công phá một lần, đó là một ký ức khá đáng sợ", một sĩ quan Ukraine nói về khu vực phía bắc Kharkiv.

Cuộc sống đang dần trở lại tại Kharkiv. Mỗi ngày, khoảng 2.000 trở về nhà trên các chuyến tàu. Các quán cà phê, xe bus công cộng sẽ khôi phục hoạt động từ 23/5.

"Chúng tôi xem đó là một thành công, thực tế là họ (người Nga) đã thất bại", Oleh Synyehubov, thống đốc tỉnh Kharkiv, nói.

Nhưng tại các ngôi làng ở phía bắc và đông của thành phố, tình hình vẫn diễn biến khó lường.

Quân Nga rút đi để lại phía sau nhiều th‌i th‌ể, các xe tăng và thiết giáp cháy rụi, các chiến hào ngổn ngang. Chưa có nhiều người trở lại các ngôi làng từng là chiến trường.

Ông Nikolai, 62 tuổi, nhà ở làng Vilkhivka, cho biết tất cả nhà cửa trong làng đã bị thiêu rụi. Bản thân ông phải mang những xác chết dân làng đi chôn.

Chiến sự còn dài

Lực lượng Nga đã bị chặn đứng ở Kharkiv ngay từ những tuần lễ đầu tiên của chiến dịch quân sự. Nhưng lúc này, quân Nga quanh Kharkiv đang được củng cố bằng lực lượng rút về từ Kyiv.

"Họ đang đào hào ở đây. Tại Kharkiv, quân Nga được trang bị tốt, có những người lính thực sự. Họ có xe tăng và các vũ khí đời mới. Điều này là bằng chứng Nga coi Kharkiv quan trọng về mặt chiến lược", ông Chorny nói.

Quân đội Ukraine từ khu vực Kyiv cũng đang đổ về Kharkiv. Bản thân Chorny thuộc các đơn vị từng đối đầu với Nga ở phía Đông Kyiv, trước khi tham gia phản công ở Kharkiv.

Chorny cho hay quân Nga đã rời bỏ một số vị trí phòng thủ sau những trận đánh ác liệt tuần trước. Khi thị sát chiến trường, binh sĩ Ukraine mới nhận thấy mức độ tàn phá mà pháo binh nước này đã tạo ra tại các cứ điểm phòng thủ của lực lượng Nga.

"Tôi thậm chí không dám tin vào mắt mình. Họ không thể nào bám trụ lại dưới hỏa lực như thế", Chorny nói.

Đáp lại kêu gọi từ Kyiv, các đồng minh phương Tây cuối cùng đã đồng ý chuyển giao nhiều vũ khí hạng nặng, từ xe tăng cho tới lựu pháo tầm xa. Đáng chú ý, Mỹ đã viện trợ Ukraine 90 lựu pháo M777 có tầm bắn lên tới 155 km.

Binh sĩ Ukraine bên trong tòa nhà ở Velyka Danylivka bị phá hủy do trúng pháo kích của Nga. Ảnh: New York Times.

Hiện chưa rõ pháo M777 của Mỹ đóng vai trò như thế nào trong cuộc phản công của quân đội Ukraine ở Kharkiv. Tuy nhiên, vũ khí này đã khiến các đơn vị Nga tìm cách vượt sông ở Bilohorivka hôm 11/5 thiệt hại nặng.

Tại Kharkiv, và trước đó là ở Kyiv, quân đội Ukraine chủ yếu dựa vào sự cơ động của các binh sĩ trong phát hiện mục tiêu, cũng như khả năng tác chiến linh hoạt, hiệu quả của các đơn vị pháo binh truyền thống.

Truyền thông đã nói nhiều về vai trò của tên lửa chống tăng do phương Tây viện trợ. Nhưng trên thực tế, thiệt hại lớn nhất mà quân Nga phải hứng chịu đến từ pháo binh Ukraine, với thông tin do UAV cũng như lực lượng đặc nhiệm cung cấp.

Tại Kyiv cũng như Kharkiv, lực lượng Nga đối mặt tình trạng hậu cần và lên kế hoạch yếu kém, các kênh liên lạc không bảo mật bị xâm nhập, giúp quân đội Ukraine phát hiện đường đi của họ.

Ngược lại, các binh sĩ Ukraine có lợi thế từ tai mắt của người dân, họ được người dân chỉ điểm hoạt động của lính Nga.

Nhưng bất chấp những thành công đến lúc này, các binh sĩ Ukraine hiểu họ tiếp tục phải đối mặt hỏa lực áp đảo của quân đội Nga ở Donetsk và Luhansk.

Ông Chorny thừa nhận các đơn vị Ukraine có khả năng sẽ mất thêm một số khu vực tại phía đông và phía nam của Donbas, trong bối cảnh Nga đang tập trung mọi nguồn lực cho cuộc chiến tại đây.

Ở các chiến trường khác như Kharkiv, giao tranh ác liệt vẫn tiếp tục. Một binh sĩ Ukraine bí danh Odin nói trong khi lực lượng Nga triển khai hồi tháng 2 và 3 được chuẩn bị kém và thiếu kinh nghiệm, lúc này, tình hình đã thay đổi. Họ được trang bị tốt hơn, nhiều kinh nghiệm chiến đấu hơn.

"Tình hình sẽ ngày càng khó khăn hơn. Họ đang củng cố lực lượng, chúng tôi giờ phải đối mặt với một đội quân thực sự", Odin nói.

Tại làng Prudyanka ở phía bắc Kharkiv, các đơn vị Ukraine đã không thể tiến thêm suốt 3 tuần qua. Sĩ quan bí danh Tikhi cho biết họ đang thiếu hỗ trợ của pháo binh để công hạ các cứ điểm của Nga.

Nhưng cũng có những tín hiệu lạc quan. Sĩ quan Tikhi nói thông qua radio, họ phát hiện có sự xung đột ngay bên trong nội bộ các đơn vị Nga. Lực lượng Nga lúc này bao gồm binh sĩ đến từ nhiều khu vực, nhiều sắc tộc, từ Dagestan, Chechnya cho tới Buryatis.

"Chúa cũng đang giúp chúng tôi, họ đang quay sang cãi vã nhau", Tikhi nói.