Trong bài viết của mình, bà Porter nhắc tới câu nói đùa đang được lan truyền ở Canada những tuần qua: “Bạn sống trong một căn hộ rất đẹp trên đầu một phòng bào chế m‌a tú‌y”.

Câu nói này lan truyền trên Twitter, khi mọi người nói chuyện với nhau trên phố, và gần đây là trong bài xã luận của Globe and Mail, tờ báo lớn bậc nhất của Canada.

Nước láng giềng Mỹ đang căng thẳng bầu cử, và có một tổng thống lên truyền hình phát biểu sai sự thật từ đầu đến cuối về bầu cử - để rồi các kênh đồng loạt phải ngắt hình và đính chính - thậm chí đơn phương tuyên bố chiến thắng dù chưa kiểm phiếu xong. Người Canada cũng không khỏi cảm thấy bất an.

“Tôi không hoàn thành chút công việc nào trong hai ngày vì cuộc bầu cử dai dẳng ở một đất nước còn chẳng phải là của tôi”, Emmett Macfarlane, giáo sư chính trị ở Đại học Waterloo, viết trên Twitter.

Không chỉ là người hàng xóm “sống ở phía trên” với Mỹ, Canada có quan hệ lâu dài, có nhiều quan hệ hợp tác với Mỹ. Không chỉ là đối tác thương mại lớn nhất của Canada, Mỹ còn là điểm đến du lịch hàng đầu. Nhiều người Canada có họ hàng, anh em sống ở phía nam biên giới - biên giới dài nhất giữa hai quốc gia.

Thăm dò gần đây cho thấy 4/5 người Canada ủng hộ ông Biden. Trong chính trị Canada, trường phái trung dung nằm xa hơn về cánh tả so với Mỹ, như vậy đảng Dân chủ của Mỹ nhìn chung phù hợp với người Canada.

Sự chống đối của người Canada không chỉ nằm ở chính sách, mà còn là tính cách của ông Trump. Tỷ lệ tín nhiệm trong số người dân Canada về ông Trump thấp hơn so với mọi tổng thống Mỹ khác.

Ông Trump đã đánh thuế lên thép và nhôm của Canada hai năm trước, đe dọa loại bỏ Canada khỏi hiệp định thương mại khu vực, và xúc phạm Thủ tướng Justin Trudeau.

Theo dõi cách ông Trump biến đại dịch Covid-19 thành chuyện chính trị, xúc phạm đối thủ, đả kích các thể chế dân chủ tại Mỹ, nhiều người Canada nói đây đã trở thành “câu hỏi về đạo đức”, theo nhà báo Catherine Porter.

“Họ cảm thấy bị xúc phạm bởi ông Trump, nói thẳng là lúc nào cũng chỉ muốn làm lợi cho bản thân. Ông ta là người ích kỷ khủng khiếp, một người phân biệt chủ‌ng tộ‌c”, Janice Stein, Giám đốc Trường Chính sách Công Munk, thuộc Đại học Toronto, nói.

Thủ tướng Justin Trudeau không bình luận nhiều về bầu cử Mỹ, nhưng lãnh đạo đảng Dân chủ Mới của Canada, Jagmeet Singh, không ngần ngại. “Sẽ tốt hơn cho thế giới nếu ông Trump thất bại”.

Nhưng khi “làn sóng xanh” không xuất hiện, nhiều người Canada đang dần nhận ra ông Trump không phải là điều bất thường trong chính trị Mỹ. Dù ông Trump thắng hay thua, khoảng 70 triệu người đã bầu cho ông, gần gấp đôi dân số Canada.

“Tôi thấy thất vọng”, một độc giả viết cho báo Toronto Star. “Vì nhiều người ủng hộ sự thù hận và kỳ thị đến vậy”.

Các nhà phân tích nói sự ủng hộ dành cho ông Trump chứng tỏ đã có vực sâu chia cắt trong “danh tính” người Mỹ.

“Ông Trump đã chạm đến điều gì đó có thật - cảm giác vỡ mộng và tuyệt vọng (trong người Mỹ)”, Lori Turnbull, Giám đốc Trường Quản trị Công tại Đại học Dalhousie ở Halifax, bình luận.