Từ hạt gạo dẻo thơm, trắng ngần, bằng sự cần cù, khéo léo, những người phụ nữ Cao Bằng đã chế biến thành nhiều món ngon, đậm đà hương vị vùng non nước. Trong đó, món bánh cao chằng (có nơi còn gọi cao sằng) bình dị nhưng rất hấp dẫn, ăn một lần sẽ nhớ mãi không quên.

Bà Nông Thị Lan có nhiều năm kinh nghiệm làm bánh cao chằng ở Thành phố, cho biết: Gạo để làm bánh cao chằng thường chọn loại gạo tẻ Bao Thai lùn làm bánh vừa trắng vừa thơm ngon, bóng mượt. Gạo ngâm qua đêm cho mọng nước, vo đãi sạch rồi xay thành bột nước sền sệt. Bớt ra một phần, pha thêm nước lã cho bột loãng ra rồi đem lên bếp đun sôi, khuấy đều tay cho tới khi bột gần chín. Sau đó, phần bột này lại được hòa với phần bột sống cho đặc sánh lại, nêm thêm một chút muối, mì chính. Nhân bánh là thịt lợn vai băm nhỏ, ướp gia vị vừa ăn. Hành củ xắt nhuyễn, phi thơm rồi cho thịt vào xào đến khi thịt săn lại là được.

Bánh cao chằng phải hấp làm ba lần. Khuôn hấp bánh là chiếc khay nhôm sâu lòng, to bằng cái mâm nhỏ. Đổ vào khuôn một lớp bột dày chừng đốt ngón tay, đem hấp cách thủy, được khoảng mười phút bánh chín, lại múc bột đổ thêm vào khay một lớp nữa rồi hấp tiếp. Bánh vừa chín tới thì thêm vào lớp bột thứ ba, mỏng hơn, lại hấp cho đến chín. Lớp bột này vừa là nhân bánh vừa là áo bánh, trên mặt rắc thêm ít thịt băm với lạc rang giã, hành lá thái nhỏ. Phải hấp bánh thành từng lớp như vậy vì bánh khá dày, hấp một lần sẽ không chín đều. Bánh có ba lớp nhưng kết dính với nhau thành một khối nên bánh được gọi là cao chằng - bánh có nhiều tầng, lớp.

Bánh trong khay được cắt thành từng miếng hình chữ nhật, có thể chấm bánh với xì dầu; nước mắm pha giấm thanh dầm tỏi, ớt; tương ớt; nước tương... Nhưng cách ăn bánh cao chằng phổ biến nhất là dùng với nước canh xương lợn. Nước canh nóng hôi hổi, trong veo, rắc chút hành hoa, mùi tàu thái nhỏ làm bánh thêm đậm đà hương vị. Miếng bánh mềm, vừa dẻo vừa dai, có vị bùi của bột gạo lẫn nhân thịt băm, thơm ngậy mùi hành mỡ.

Với người Cao Bằng, bánh cao chằng là món ăn dân dã quen thuộc có thể tìm thấy ở hầu khắp các phiên chợ vùng cao. Tại Thành phố, dù nhịp sống có nhiều thay đổi với vô vàn món ăn phong phú, nhưng những quán bán bánh cao chằng vẫn luôn thu hút đông khách hàng đến thưởng thức.