Xem Video: Làng mai lao đao vì mai.... nở mà Tết chưa đến

//

Bố tôi ở quê (Quảng Trị) gọi điện vào: - "A lô, con à? Mấy cơn Mai dà miềng năm nay nhiều lá lắm, con có về kịp để phụ ba "tuốt lá" để tụi hắn nở đúng Tết khôông?"

Tôi bỗng giật mình, chợt nhận ra, ở ngoài hiên xuân Canh Tý đang đến cận kề!

Ở quê tôi, một xã nằm ven biển Cửa Việt, gần như nhà nào trong vườn cũng có 5-7 cây Mai, ít thì có 1-2 cây Mai. Nhà nhiều thì cả vườn toàn Mai.

Ở cái vùng mà đất chủ yếu lá đất pha cát ấy, việc chăm sóc Mai cho Mái nở rộ đúng dịp Tết Nguyên Đán cũng là một sự "Lao tâm khổ tứ", đòi hỏi người chơi Mai có vốn am hiểu và có kinh nghiệm trồng, chăm và chơi Mai một cách chuyên nghiệp.

Những làng quê khác, người ta trồng Mai, chơi Mai đều giao phó cho trời đất, thế nên mới có chuyện thầm thì, than thở "Năm ngoái Mai nhà tớ nở đẹp, nở đúng Tết, mà năm này chẳng có nổi một bông!"

Còn quê tôi, những người nông dân, ngư dân, diêm dân hiền lành chăm chỉ, mỗi khi rảnh rỗi là họ thường quan tâm, chăm sóc những cây Mai trong vườn nhà mình một cách cẩn thận chu đáo. Quan tâm theo dõi theo ngày theo tháng...Cứ mỗi một mùa thay đổi trong năm, thấy có sự thay đổi đột ngột về thời tiết, về mưa nắng, là người dân lại có sự điều chỉnh cần thiết để những cây Mai nhà trồng vẫn sinh trưởng và phát triển tốt.

Theo kinh nghiệm của người dân quê tôi, để có cây hoa Mai nở rộ và nở đúng tết, thì bên cạnh phụ thuộc vào đặc điểm sinh trưởng của các loại Mai, hình dạng cao, thấp, tốt ,xấu của bản thân cây Mai thì yếu tố quan trọng nhất để Mai nở đúng theo ý muốn của chủ nhân đó chính là "Biện pháp Tuốt lá cho Mai":

*Biện pháp Tuốt lá:

Cây mai và một số loại cây khác sẽ trổ hoa khi được tuốt bỏ hết lá già. Trong điều kiện tự nhiên, cây mai sẽ rụng lá vào cuối mùa đông, khi bắt đầu lập xuân. Sau khi lá rụng, các mầm hoa sẽ bung lớp vỏ trấu. Nụ xanh sẽ nở rộ sau 6 hoặc 7 ngày từ lúc bung vỏ trấu.

Để mai ra hoa đúng dịp Tết, biện pháp tuốt lá mai được sử dụng. Biện pháp tuốt lá cho cây mai ra hoa được thực hiện hằng năm trong khoảng thời gian giữa tháng 12 âm lịch. (Khoảng thời gian từ mồng 8- 23 tháng 12 âm lịch)

Một vấn đề đặt ra là làm sao xác định được thời điểm tuốt lá để vỏ trấu bung ra đúng ngày 23 tháng 12 âm lịch.

• Thứ nhất: Căn cứ vào hình dạng mầm hoa. Mầm hoa hay còn gọi là "nút", phát sinh từ nách lá vào khoảng tháng 5 - 6, kích thước lớn dần đến tháng 12 âm lịch. Mầm hoa đủ thời gian sinh trưởng sẽ có hình dạng như quả trứng, với 2 - 3 vỏ trấu bao bên ngoài thì tuốt lá cách Tết từ 13 - 14 ngày.

Mầm hoa chưa phát triển đầy đủ có dạng hình thoi nhọn, với 3 - 4 vỏ trấu bao bên ngoài, tuốt lá trước ngày 15 tháng 12 âm lịch để mầm có thời gian phân hóa.

• Thứ hai: Căn cứ vào diễn biến của thời tiết. Điều kiện nắng tốt, nhiệt độ không khí cao làm quá trình ra hoa diễn ra nhanh hơn. Ngược lại, điều kiện lạnh khiến quá trình này chậm lại. Ở Quảng Trị, nền nhiệt trung bình vào mùa đông khá cao, thấm chí nóng và chênh lệch với nền nhiệt ở miền Bắc 4-5 độ C. Thế nên thời điểm tuốt lá Mai sẽ muộn hơn khoảng 5-7 ngày so với miền Bắc.
• Thứ ba: Căn cứ vào sự sinh trưởng và phát triển của cây. Cây sinh trưởng mạnh, nhiều cành lá xanh tốt thường có quá trình ra hoa chậm. Do đó, cần tiến hành tuốt lá sớm hơn. Mỗi giống mai có đặc điểm sinh trưởng khác nhau nên thời điểm tuốt lá cũng khác nhau: Mai cam, mai 100 cánh nở hoa sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai huỳnh tỷ nở sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai trắng nở trễ hơn mai giảo 1 - 2 ngày.

Vì vậy, đối với những cây mai ghép nhiều giống, khi tuốt lá phải chọn những giống trổ muộn tuốt lá trước, giống trổ sớm tuốt lá sau.

2. Xử lý cho mai ra hoa sớm

Thấy lá mai đã già, nhưng nụ mai còn hơi nhỏ, có thể sẽ nở trễ hơn Tết, nên tuốt lá sớm cỡ từ ngày 10 - 12 tháng Chạp, nghỉ tưới nước một ngày cho khô nhựa, rồi tưới thúc thêm phân NPK (10-55-10): pha 10 g cho 8 lít nước, khoảng 5 ngày tưới 1 lần, rồi tiếp tục tưới nước lại bình thường. Đến cỡ ngày 23 tháng Chạp thấy nụ hoa bung vỏ trấu là hoa sẽ nở đúng Tết, nên đổi qua tưới loại phân NPK (6-30-30) để giữ cho hoa to đẹp và lâu tàn.

Trong trường hợp tuốt lá trễ, cây ra hoa không đúng dịp Tết, có thể áp dụng một số biện pháp sau đây để thúc hoa trổ sớm: Phun ướt những mầm hoa lúc trời nắng cho những cây mai không chịu bung vỏ trấu. Tưới nước ấm vào gốc khi trời quá lạnh. Đặt nước đá lên mặt đất gần gốc. Tưới rửa nụ, búp hoa vào sáng sớm. Ngắt đọt non thúc ra hoa sớm. Dùng đèn cao áp thắp sáng vào lúc 7 - 8 giờ tối hằng đêm có thể thúc mai nở sớm 2 - 3 ngày. Sử dụng hó‌a chấ‌t, thời điểm sử dụng sau khi tuốt lá 2 - 3 ngày.

Một số chế phẩm thường dùng là Methyl Parathion, hay Monitor, Miracle-gro, Yogen, HVP, Aron, Decamon... liều lượng 10 - 20 ml/bình 8 lít nước, phun 1 lần là hoa mai, sẽ nở ngay.

3. Xử lý cho mai ra hoa muộn

Thấy lá mai vàng úa sắp rơi rụng, nụ mai đã khá to, có thể hoa mai sẽ nở sớm hơn Tết. Trường hợp này nên tuốt lá trễ, đợi đến khoảng ngày 20 tháng Chạp hãy tuốt lá, cũng ngưng tưới nước một ngày, rồi tưới thêm phân NPK (5-0-2), hoặc phân lạnh như phân urê pha loãng, để hãm cho hoa mai nở trễ. Pha 1 muỗng cà phê phân urê cho 8 lít nước, 5 ngày tưới một lần, cũng có thể lấy vải đen bao trùm cây mai lại. Nếu thấy cây mai có lá non nhiều quá thì nên lấy kéo nhỏ cắt tỉa bỏ bớt. Lấy vải đen, che khuất ánh mặt trời xung quanh cây Mai, với điều kiện là đảm bảo sự thông thoáng cho Mai. Như vậy Mai sẽ nhận ít ánh nắng hơn, sẽ chậm nở hoa hơn.

Trường hợp chưa đến ngày 23 tháng Chạp, cây mai đã bung vỏ trấu, cần đặt cây nơi râm mát. Tưới đẫm nước lạnh, tránh làm úng rễ.

Đào nhẹ quanh gốc làm đứt một số rễ cám (rễ nhỏ). Để kìm hãm sự nở của hoa, như vậy hoa sẽ giảm sự nở bình thường và sẻ nở chậm hơn 4-5 ngày.

Chỉ còn hơn 50 ngày nữa là đến Tết Nguyên Đán Canh Tý, hi vọng rằng, tôi có thể sắp xếp được công việc trở về quê Quảng Trị phụ giúp bố tôi "Tuốt lá Mai" để khi Xuân 2020 gõ cửa, lòng vui sướng khi khu vườn rực rỡ sắc vàng của hoa Mai!!!