Tại hội nghị, các đai biểu đã diểm lại những thành tựu và kinh nghiệm thành công của hợp tác quốc phòng Trung Quốc – ASEAN; đề xuất nội dung hợp tác quốc phòng nhân dịp kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ đối thoại Trung Quốc – ASEAN và trao đổi quan điểm về tình hình quốc tế và khu vực.
Phát biểu tại hội nghị, Thượng tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nước ta nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác ASEAN – Trung Quốc vì hòa bình, ổn định khu vực, đánh giá cao vai trò của Trung Quốc và hợp tác quốc phòng – an ninh giữa ASEAN – Trung Quốc thời gian qua, đặc biệt trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) và Diễn đàn khu vực ASEAN.
Là một thành viên của cộng đồng ASEAN, Việt Nam đánh giá cao sự đóng góp của Trung Quốc trong hợp tác khu vực, đồng thời bày tỏ ủng hộ đối với các đề xuất của Trung Quốc hướng tới tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, Thượng tướng Phan Văn Giang nêu rõ: “Thực tế cũng cho thấy quan hệ hợp tác Quốc phòng giữa ASEAN - Trung Quốc đã được triển khai với nhiều hoạt động thực chất. Để hợp tác đi vào chiều sâu và thực chất, thực sự đáp ứng được lợi ích của nhân dân, tương xứng với mối quan hệ đối tác chiến lược, trước hết hai bên cần tiếp tục phải có những hoạt động củng cố sự tin cậy và thông qua đối thoại, thông qua giao lưu, hoặc các hoạt động thực tế, việc tổ chức giao lưu giữa các viện nghiên cứu Quốc phòng và giao lưu sĩ quan trẻ, sĩ quan trung cấp giữa ASEAN và Trung Quốc đây chính là nhằm mục đích như vậy”.
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang bày tỏ hưởng ứng việc thiết lập đường dây nóng giữa Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN và Trung Quốc trên nền tảng Cơ sở hạ tầng liên lạc trực tiếp ASEAN. Về vấn đề Biển đông, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang đề nghị các bên cần tạo môi trường thuận lợi cho việc đàm phán Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), nhất là thông qua các biện pháp xây dựng lòng tin, kiềm chế các hành động, tránh làm phức tạp tình hình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.
Trước đó, sáng nay 15/6, Hội nghị trực tuyến Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 15 (ADMM-15) khai mạc dưới sự chủ trì của Thiếu tướng Pehin Haji Yussof, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thứ 2 Brunei. Dự Hội nghị có Bộ trưởng Bộ Quốc phòng các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi.
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Brunei Pehin Haji Yussof nhấn mạnh đại dịch COVID-19 đã tác động sâu sắc tới tình hình kinh tế - xã hội của các nước ASEAN. Tuy nhiên, đây cũng là động lực để các nước ASEAN đảm bảo sự kiên cường trước các thách thức. Cho rằng hợp tác quốc phòng trong ASEAN có thể tiếp tục được đẩy mạnh hơn nữa, nhất là sau khi các nước đã thể hiện tinh thần hợp tác kể từ khi đại dịch bùng phát tại khu vực, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thứ 2 Brunei cho biết các thành viên ASEAN đang tiếp tục nỗ lực hết mình cùng hành động tập thể.
Tại hội nghị, nêu ý kiến về vấn đề thường niên hóa Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN mở rộng, Thượng tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam khẳng định: Sự ra đời và phát triển của cơ chế Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN mở rộng vào năm 2010, khi Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN, đã tạo ra cơ hội để trao đổi về các vấn đề chiến lược, quốc phòng, an ninh và đặc biệt là hợp tác thực chất của quân đội các nước ASEAN và 8 nước đối tác đối thoại đã được thúc đẩy mạnh mẽ.
Việc thường niên hóa Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN mở rộng đã đáp ứng mong muốn của các nước thành viên ASEAN mở rộng trong tăng cường trao đổi quan điểm, đặc biệt khi bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến động; cũng như thể hiện cam kết cùng nhau thúc đẩy hợp tác thực chất nhằm đóng góp hơn nữa cho hòa bình, hợp tác, phát triển của khu vực và thế giới. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang thể hiện nhất trí với đề xuất tiếp tục tổ chức Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN mở rộng hàng năm.
Hội nghị đã thông qua Tuyên bố chung Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 15 - Tuyên bố Bander Seri Begawan kỷ niệm 15 năm Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN, hướng tới một ASEAN sẵn sàng cho tương lai, hòa bình và thịnh vượng. Tuyên bố nhấn mạnh cam kết của tất cả các bên trong việc hợp tác hòa bình và mang tính xây dựng để Biển Đông trở thành một vùng biển hòa bình, ổn định và thịnh vượng thông qua việc thực thi đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm hoàn tất một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), theo lịch trình đã được nhất trí. Ngoài ra, các bên cũng cam kết thúc đẩy an ninh, an toàn hàng hải, tự do hàng hải và thuận lợi để giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông.
Đồng thời, Tuyên bố cũng thể hiện cam kết của các thành viên ASEAN trong thời gian tới về việc tiếp tục đẩy mạnh hợp tác ứng phó với đại dịch theo hướng dẫn của Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Tuyên bố chung của Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN về hợp tác quốc phòng trong ứng phó với dịch bệnh, dưới mọi hình thức đối thoại, chia sẻ thực tiễn tốt nhất và các bài học được rút ra; tìm kiếm các hình thức hợp tác mới, trong đó có hợp tác liên trụ cột và liên ngành, hỗ trợ năng lực và khả năng sẵn sàng ứng phó của ASEAN để vượt qua các tình trạng y tế công cộng khẩn cấp, đặc biệt là đại dịch COVID-19.
Tuyên bố cũng cho thấy sự thống nhất của các Bộ trưởng trong việc nhấn mạnh sự cần thiết duy trì, thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông; hoan nghênh các sáng kiến xây dựng lòng tin như Bộ Quy tắc tránh va chạm bất ngờ trên biển (CUES), Hướng dẫn tránh va chạm trên không giữa các máy bay quân sự (GAME), Hướng dẫn tương tác trên biển, Cơ sở hạ tầng liên lạc trực tiếp ASEAN (ADI) và các hoạt động khác trong khuôn khổ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) nhằm tăng cường thông tin liên lạc, xây dựng lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau, cũng như giảm thiểu căng thẳng, nguy cơ xảy ra tai nạn, hiểu nhầm và những tính toán sai lầm trên không và trên biển
